ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΗ

 «Πιάσαμε και λέμε ΑΕΠ, ιδιωτικό χρέος, δημόσιο χρέος. Το ερώτημα, το βασικό, ήτανε ζωή με ή χωρίς το μνημόνιο μετά, και τα λοιπά. Να πιάσουμε αυτό, 450 ευρώ, τόσα θα πάρω με απολυτήριο ΤΕΙ, γιατί ο ιδιωτικός τομέας όπως ξέρουμε έξω δεν θα μου το πληρώσει το ΤΕΙ, θα μου πει κάτσε και δούλεψε με 450, 12-15 ώρες και άμα γουστάρεις, γιατί υπάρχουνε κι άλλοι, 5-10.000 από πίσω. 450! 200 ευρώ για μία γκαρσονιέρα, 50 ευρώ για ρεύμα, 5 για νερό, 0,50 για μια φρατζόλα ψωμί, στα δύο άτομα μιλάω ε; Εργάζεται ο ένας, γιατί η ανεργία στους νέους είναι πάνω από 53%, 10 ευρώ ένα τηλέφωνο, δύο εισιτήρια για να πάει ο άνθρωπος στη δουλειά του, 1,40 και 1,40 2,80, μας πάνε στα 28 ακόμα, δύο καφεδάκια μία φορά την εβδομάδα και για τους δύο δηλαδή, έναν κι έναν, τέσσερα ευρώ, 64 το μήνα. 1 ευρώ ανά άτομο για φαγητό, 1 ευρώ την ημέρα!, μας πηγαίνει στα 60. Μιλάμε για σύνολο δαπάνης από τα 450 στα 432! 432 ευρώ θα δώσει γι’ αυτά, χωρίς τίποτ’ άλλο. Μας μένουνε 18 ευρώ υπόλοιπο, στο χρόνο 216 ευρώ, άμα βάλουμε και 100 λίτρα πετρέλαιο πόσα βγαίνουνε με 1,40 το λίτρο; Μια γκαρσονιέρα 20, 25, 30 τετραγωνικά για δύο άτομα, 140 ευρώ, μας μένει στο ετήσιο εισόδημά μας 76 ευρώ για αποταμίευση και οποιαδήποτε άλλη χρήση. Κι εγώ θα πάρω μια κοπελίτσα που δεν θα δουλεύει να συγκατοικήσω, να συζήσω, να κάνω ένα παιδί, να μου το βάλετε τεκμήριο να πληρώνω και 27 ευρώ για βρεφικό γάλα και 12 και 13. Και λέμε για ΑΕΠ, που μ’ έβαλε η μάνα μου να της ανοίξω το λάπτοπ απ’ το σπίτι για να βλέπει σήμερα την εκπομπή και δεν καταλαβαίνει Χριστό! Αλλά καταλαβαίνει ότι έρχεται ο πατέρας μου που έχει κάνει δύο χρόνια να πάρει την έρμη τη σύνταξή του, δεν έχει πάρει ακόμα το εφάπαξ το οποίο πήγε πάτο, δεν έχει πάρει ακόμα επικουρικό, που αυτό πήγε ακόμα πιο πάτο, για να τα πάρει πρέπει να πληρώσει, και φέτος ψάχνουμε να βρούμε σόμπες και αιρκοντίσιον και τζάκια για να θερμανθούμε. Ο κόσμος έξω φέτος, ειδικά φέτος, 1,40 το πετρέλαιο! Κοινωνικός ιστός, ποιος κοινωνικός ιστός που θα πεθαίνει ο κόσμος στα πεζοδρόμια; Που θα ναι νέοι 25 30 37! Σήμερα φουντάρισε  μία κοπέλα κι έμενε τέσσερα τετράγωνα πάνω απ το σπίτι μου. Την απολύσανε, πήρε χτες χάπια, δεν τα κατάφερε ν’ αυτοκτονήσει χτες, πήγε και φούνταρε απ’ το παράθυρο. Ωραίος κοινωνικός ιστός. Ανάπτυξη! Ποια ανάπτυξη; Ποια ανάπτυξη; Επαιτεία! Επαιτούμε να πάρουμε λεφτά; Γιατί να τους τα δώσουμε; Δεν το κατάλαβα δηλαδή. Αυτή τη στιγμή τι; Τους χρωστάμε τόσα; Δεν επαιτεί κανένας μας. Από μας δεν επαιτεί κανένας. Να πιάσουμε και το άλλο; Ευρώ-δραχμή. Άμα έχουμε δραχμή δεν θα έχουμε πετρέλαιο, λες και τώρα που έχουμε ευρώ έχουν πολλά σπίτια να βάλουν πετρέλαιο ή να πάρουνε ψωμί ή να πάρουνε φάρμακα, ε; Με συγχωρείτε και για τον τόνο. Είμαι 27 χρονών. Παιδεία, ποια παιδεία; ΤΕΙ Χαλκίδας, σχολή ΣΔΟ, τμήμα λογιστικής, πέντε μόνιμοι καθηγητές με χίλια ζόρια, σκούζουνε κι αυτοί οι έρμοι για το μισθό που παίρνουνε και για τα μαθήματα. 25 ωρομίσθιοι. Τέσσερα χρόνια για να πάρουνε μισθό οι ωρομίσθιοι. Έρχονται και μας λένε, παιδιά τι να κάνουμε, δεν έχουμε λεφτά ούτε για το λεωφορείο. Δώδεκα ευρώ πήγαινε-έλα την ημέρα. Εγώ το άλλο εξάμηνο έλεγα να τελειώσω και θέλω δώδεκα ευρώ πήγαιν-έλα την ημέρα. Θα ‘μαι στο ΤΕΙ μου από τις 8 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ. Άμα ο καθηγητής γουστάρει να με κρατήσει μέχρι τις 8.30 δεν έχω λεωφορείο να πάω σπίτι μου. Πρέπει να πάρω άλλο λεωφορείο, να φάω άλλες δύο ώρες καθυστέρηση. Δεν θα φάω κάτι; Πόσο έκανε μια τυρόπιτα δηλαδή με τη δραχμή, ρε παιδιά; 100 δραχμές, 150; Το 86 γεννήθηκα, 16 χρονών ήμουνα το 2002. Που πήγαν αυτά; Ευχαριστώ πολύ».

 

Βασίλης Θεμιστοκλής, 27 ετών,  φοιτητής λογιστικής, στην εκπομπή του Ν. Χατζηνικολάου, στον ‘Ενικό’.

 

Για την απομαγνητοφώνηση

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

 

Δικό μου:

Καταλάβατε τίποτα, μνημονιακά παχύδερμα της Βουλής, που εξανίστασθε στο άκουσμα της λέξης λιντσάρισμα και αερολογείτε στα κόκκινα έδρανά της σχολιάζοντας, κριτικάροντας, αναλύοντας και χειροκροτώντας τον προλαλήσαντα;

Καταλάβατε αριστεροί απανταχού της Ελλάδας, που μας χωρίζουν μερικές τρίχες και γι’ αυτό γίναμε χίλια κομμάτια;

Καταλάβαμε τίποτα, ή να μας θυμίσω αυτό που είπε ο μακαρίτης Χρόνης Μίσσιος: «Πρώτη φορά ζω σε μια κοινωνία που δείχνει να ‘χει πάθει εγκεφαλικό!».

ΤΖΑΜΠΑ ΜΑΓΚΕΣ                                

Το Εθνικό μας Θέατρο κατάφερε να μας δώσει περίεργες απαντήσεις στο ερώτημα ‘τι είναι η πατρίδα μας;’ που υπήρξε και ο παραστασιακός του άξονας για δύο χρόνια. Πέρα από τις ρεπερτοριακές του επιλογές, που ο καθένας μπορεί να έχει τις αντιρρήσεις του, μας δίδαξε σημαντικά πράγματα για το ‘τι είναι η πατρίδα μας’. Μας θύμισε με πολυδάπανες παραγωγές πόσο αλόγιστα λειτουργούσε ανέκαθεν αυτή η πατρίδα, πριν φτάσει σήμερα στην πλήρη υποδούλωση. Η ξιπασιά, που περισσεύει στις επιλογές της πρώτης κρατικής σκηνής, όπως και η κατανομή των ελάχιστων χρημάτων της, είναι μια πρώτη απάντηση στο τι είναι η πατρίδα μας. Κάτι τέτοια δεν φέρανε στον πάτο την ‘πατρίδα μας’; Διαβάζω για τις διάφορες μετακλήσεις-συνεργασίες με ξένους καλλιτέχνες και πάντα προσπαθώ να καταλάβω την αναγκαιότητα. Όχι αυτήν που με διάφορες αμπελοφιλοσοφίες προσπαθούν οι υπεύθυνοι να μπερδέψουν το κοινό και να το κάνουν πιο ξιπασμένο από ό,τι είναι, αλλά εκείνη που προβάλλεται στις διαφημίσεις των παραγωγών του. Τι γράφτηκε για τον κ. Wilson είναι γνωστά. Τώρα διαφημίζεται μια Ελβετίδα σκηνοθέτης, ως μία ανερχόμενη δύναμη στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Δεν γνωρίζω την αμοιβή της κυρίας, φαντάζομαι θα κοστίσει κάτι περισσότερο από ένα έλληνα ανερχόμενο, (αν μπαίναμε στον κόπο να ψάξουμε για τέτοιους…), αλλά, άραγε, πόσο απαραίτητη είναι η γνωριμία του θεατρόφιλου κοινού μας με τα οράματα της κυρίας Weber  από τη Ζυρίχη; Και πόσο ιδιαίτερη δουλειά κάνει αυτή η κυρία ώστε να αποφασίζουμε – και μάλιστα μέσα σε περιόδους που γίνεται αγωνιώδες το ερώτημα ‘τι είναι η πατρίδα μας;’ – αυτή η ξεπουλημένη πλέον πατρίδα μας, θα πρόσθετα εγώ – να ξοδέψουμε χρήματα από το ισχνότατο ταμείο του Εθνικού μας Θεάτρου, που κατά καιρούς απειλεί με χρεοκοπία; Διαβάζω και για κάποιον Γάλλο σκηνοθέτη που κλήθηκε να ανεβάσει ένα νεοελληνικό έργο(!). Φαντάζομαι ότι κι αυτός θα έχει να δώσει μια σαφή απάντηση στο ερώτημα-μότο της κρατικής μας σκηνής, εκτός από την περιγραφή που κάνει ο ίδιος για τον εαυτό του, ότι είναι καθολικός και ομοφυλόφιλος(ποιος άραγε μπορεί να τον ρώτησε;) όπως μας πληροφορεί η εγκυκλοπαίδεια. Μαθαίνω για κάτι εκατομμύρια που ξοδεύτηκαν για την ‘Οδύσσεια’, μια παραγωγή που με όσα γράφτηκαν για την τιμή που μας περιποιεί η παρουσία του αμερικανού σκηνοθέτη της στα θεατρικά μας πράγματα, νιώθω τόσο περήφανος, που με κάνει να ξεχνάω όλες τις προσβολές που ακούει αυτή η χώρα τα τελευταία χρόνια από τους ευγενείς ευρωπαίους τοκογλύφους της. Το σημείωμά μου όμως δεν απευθύνεται ούτε στον διευθυντή του Εθνικού, ούτε στον αρμόδιο υπουργό, ούτε στους ξένους εκλεκτούς προσκεκλημένους της κρατικής μας σκηνής. Όλοι κάνουν τη δουλειά τους μια χαρά και όπως πρέπει στην πλάτη αυτής της δόλιας πατρίδας. Απευθύνομαι σε όλους αυτούς τους ευαίσθητους πατριώτες, που όταν ακούνε για επιδότηση του ελληνικού θεάτρου βγάζουν τα μαχαίρια για να σφάξουν τους ελεεινούς εκείνους θεατρίνους που ‘κάνουν την ψωνάρα’ τους σε βάρος του έλληνα φορολογούμενου, εκείνους τους ατάλαντους ‘που ροκανίζουν το δημόσιο χρήμα’. Απευθύνομαι σ’ εκείνους που θυμούνται ότι δεν έχουμε δουλειά, Παιδεία και Υγεία μόνον όταν ο ελληνικός πολιτισμός ζητάει την ελάχιστη μερίδα του από τον σπάταλο κρατικό κορβανά, σε όλους εκείνους τους τζάμπα μάγκες που είναι έτοιμοι να εκτελέσουν τον κάθε έλληνα καλλιτέχνη που ζητάει από το κράτος λίγα ψίχουλα για να προσπαθήσει να κρατήσει ψηλά τη σημαία της ‘πατρίδας μας’, αλλά δεν έχουν να πουν τίποτα απολύτως στις διαπλεκόμενες γνωριμίες των εκατομμυρίων.

Μια πληροφόρηση τουλάχιστον για τους φρουρούς της ελληνικής οικονομίας: ακούω ότι ο αμερικανός σκηνοθέτης στοίχισε στο κράτος ένα εκατομμύριο. Αυτό το ποσόν αντιστοιχεί στο μισό της επιδότησης 70 θιάσων. Μιας επιδότησης που δεν δόθηκε ποτέ, επειδή το κράτος δεν έχει λεφτά...

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ' Δρόμος της Αριστεράς' στις 10.11.2012

ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ 'ΦΑΥΣΤΑΣ' ΤΟΥ ΜΠΟΣΤ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΕΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΟΑ
ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΤΟ ΣΗΜΑ ΚΑΤΑΤΕΘΕΝ

Το ξέρουμε η κατάσταση πως είναι άστα-κλαύστα
γι' αυτό πείτε στους φίλους σας να δουν όλοι τη Φαύστα!...

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.fwtografia&id=1830

ΟΣΑ ΚΡΥΒΕΙ ΕΝΑ ΔΑΚΤΥΛΟ

          Είναι μόνιμοι υμνητές κάποιου. Πολιτικού, επιχειρηματία, καλλιτέχνη. Ενός ισχυρού μιας κατάστασης. Τον λιβανίζουν και τον αποθεώνουν σε κάθε του λέξη. Μεγαλοποιούν τις ικανότητές του κι ας μην ξεπερνούν τον μέσο όρο. Ωραιοποιούν ακόμα και τις ανθρώπινες ασχήμιες του, σε βαθμό που καμιά φορά τον δυσφημούν. Η αμετροέπεια είναι το κύριο χαρακτηριστικό τους. Είναι προφανές, από εκεί σιτίζονται. Ισχυρίζονται ότι είναι δημοσιογράφοι. Δεν είναι τίποτε περισσότερο από πληρωμένοι κοντυλοφόροι. Φερέφωνα. Γράφουν μόνο αυτό που τους συμφέρει. Και αυτό που τους συμφέρει είναι αυτό που τους διατηρεί στη θέση τους και τους αποφέρει χρήματα. Δημοσιογραφία είναι η ενημέρωση του λαού, χωρίς προσωπικές εμπάθειες. Να πληροφορηθεί ο αναγνώστης για τις θέσεις κάποιου ανεξάρτητα από το αν ο συντάκτης συμφωνεί ή όχι μαζί του. Ένας οξυδερκής αναγνώστης καταλαβαίνει εύκολα αν υπηρετείται το έντυπο  και πόσο βρίσκεται σε δύσκολη θέση αυτός που το έγραψε.  Αν βρίσκεται. Θέση μπορεί να παίρνει το έντυπο, αλλά τα έντυπα ξέρουμε ότι πληρώνονται για να υπηρετούν τα συμφέροντα κάποιων και, μέσω αυτών, τα δικά τους.

          Όλα τα συμφέροντα είναι οικονομικά. Υπάρχουν κι άλλα βέβαια, αλλά σχεδόν όλα απολήγουν τελικά στο χρήμα. Αν αυτός ο ‘δημοσιογράφος’ θέλει να μπει μέσα στο σύστημα, ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα του ιδιοκτήτη του έντυπου, γίνεται βασιλικότερος του βασιλέως κι έτσι και τη θέση του στο εκδοτικό συγκρότημα διατηρεί και την εύνοια του ευνοούμενου έχει, η οποία τις περισσότερες φορές μεταφράζεται σε χρήμα και συνήθως και σε κάποια θεσούλα μέσα στον οργανισμό που διευθύνει. Για να συμπληρωθεί το μεροκάματο όπως λέει. Θεμιτό ως ένα βαθμό. Από ένα σημείο και μετά γίνεται λίγδα.

          Η Μέθοδος: πρώτο βήμα. Προσπαθεί να έρθει σε αντιπαράθεση με κάποιον που είναι αντίθετος στις απόψεις του. Όσο πιο επώνυμος, τόσο το καλύτερο. Τροφοδοτεί αυτή την αντιπαράθεση γράφοντας ασυστόλως ανακρίβειες, διαστρεβλώνοντας εξοργιστικά και εν γνώσει του τις θέσεις του, ώστε να προκαλέσει την φυσιολογική αντίδρασή του και ν’ αρχίσει ένας χαρτοπόλεμος που κάνει καλό και στον συντάκτη και στη φυλλάδα που υπηρετεί, έντυπη ή ηλεκτρονική. Δεύτερο βήμα: συσπειρώνει όσους ευνοούνται από αυτόν που υμνεί. Δημιουργεί έτσι μια ‘κολεγιά’, μια συντροφιά ομοϊδεατών, το ίδιο εξαρτώμενων, που είναι πρόθυμοι να τον υπερασπιστούν αν κινδυνέψει και τότε τους κινητοποιεί με συλλογικές και ατομικές επιστολές, συνεντεύξεις, διαμαρτυρίες, εκπομπές, κουρντισμένοι όλοι σε μία νότα. Δημιουργεί και μία στήλη στο διαδίκτυο με τις απόψεις του κοινού του – καθρέφτης συνήθως της σοβαρότητάς του – και αισθάνεται σπουδαίος αφού τόσο πολλοί τον διαβάζουν – αργόσχολοι, μόνιμοι θαμώνες του υπολογιστή τους και  κατά κανόνα εραστές, κατά την άποψή τους, του ωραίου, του σωστού και του δίκαιου. Ύπουλα και καμουφλαρισμένα καλλιεργούν και αφήνουν να αναπτυχθεί ένας κακόβουλος ανταγωνισμός ανάμεσα στο κοινό που τους διαβάζει, που, αν παρακολουθήσεις έστω και λίγο τις ανταπαντήσεις τους, τρελαίνεσαι από το μέγεθος του μίσους που αισθάνονται οι άνθρωποι ο ένας για τον άλλο. Το ζητούμενο είναι να πεισθεί η μάζα και, μέσω αυτής, η εξουσία, ότι ο περί ου ο λόγος αφέντης είναι μοναδικός. Αμ, δε. Υποτιμούν το πόπολο. Για άλλα καίγεται. Απλώς δεν μπορεί να αντιδράσει επειδή δεν διαθέτει τα μέσα. Όλο κι όλο το θέμα αφορά μια χούφτα ευνοημένων. Όσο για την εξουσία… Βήμα τρίτο: αρχίζει η συλλογή υπογραφών από ‘άξιους του είδους’ για να επηρεαστεί αυτός που θα πάρει την τελική απόφαση. Σιγά που θα επηρεαστεί. Περισσότερο παχύδερμο αυτός από όλους, θα κάνει αυτό που τον συμφέρει, γράφοντας στα παλιά του τα παπούτσια και τους ‘άξιους’ και τον υμνητή συντάκτη και ολόκληρο το κατασκεύασμα που καμιά φορά μπορεί να είναι και αξιόλογο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο πολιτικός δεν καταλαβαίνει από ‘ευαισθησίες’ των ‘άξιων’, έχει πάρει ‘γραμμή’ και ακολουθεί τον δρόμο που του χάραξαν, επειδή κι αυτός βρίσκεται εκεί που βρίσκεται για να εξυπηρετήσει κάποιους άλλους που τον πληρώνουν και τον διατηρούν στο αξίωμά του. Έτσι ανοίγει κι έτσι κλείνει ο κύκλος.

          Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις υπήρξε ένα ανακάτεμα που προήλθε από την αγωνία μερικών γραφιάδων για την τύχη κάποιων διευθυντών καλλιτεχνικών οργανισμών. Είναι ο τρόπος που το πλασάρανε. Φτηνός και εμφανής. Επειδή υπάρχουν και κάποιοι, όχι και λίγοι, μέσα στο σινάφι, που ξέρουν. Ας με συγχωρήσουν οι αντιφρονούντες, αλλά χάθηκε το μέτρο. Φοβάμαι πως έφυγε ανεπιστρεπτί.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Δημοσιεύω μια επιστολή που έστειλε ο συνάδελφος Στέφανος Ληναίος, σχετικά με τον θόρυβο που έχει γίνει για την παραμονή ή όχι του Γιώργου Λούκου στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου. Επιφυλλασσόμενος να γράψω τις σκέψεις μου πάνω στο θέμα, μένω προς το παρόν θεατής και αναγνώστης αυτών που συμβαίνουν και γράφονται, αηδιασμένος από την αμετροέπεια και τον λιβανωτό των ευνοουμένων της θητείας του Γ.Λ., όχι επειδή εγώ δεν υπήρξα ευνοούμενος του κυρίου Διευθυντού, αλλά επειδή απογοητεύομαι από την ευκολία με την οποία μερικοί άξιοι συνάδελφοι παρασύρονται σε υπερασπιστές μόνο και μόνο επειδή υπήρξαν οι μόνιμοι εκλεκτοί του.Υπερασπίζομαι τη νέα γενιά πολύ περισσότερο από μερικούς νεανίζοντες εξηνταπεντάρηδες δημοσιογράφους, επειδή εγώ, μαζί με πολλούς συνομηλίκους μου, ''αναγκαστικά ξεπερασμένους" κατά την ρήση επιφανούς καλλιτεχνικού συντάκτη, στήριξα τα νέα παιδιά χωρίς να τους φουσκώνω επιπόλαια τα μυαλά και χωρίς να προσμένω όφελος από την υποστήριξή μου. Όφελος παντός είδους...Ήμουν πάντοτε αντίθετος με κάθε μεσσιανισμό και αναγουλιάζω όποτε συναντώ αυτούς τους επιτήδειους που, καθόλου ανώφελα, στρώνουν τον δρόμο στον κάθε μεσσία έναντι κάποιων, όχι ολίγων αργυρίων, αλλά πολύ περισσότερο έναντι μιας λογικής που θυμίζει συμμορίες, μασωνίες, ομοτράπεζους και ομόκλινους. Από τους φίλους ηθοποιούς όμως θα περίμενα μια μεγαλύτερη επιφύλαξη σε κάθε μεγαλόσχημη διαμαρτυρία, επειδή πολλά έχουνε δει τα μάτια μας και πολλοί μεσσίες έχουν περάσει πάνω από το τομάρι του έλληνα και όχι μόνο καλλιτέχνη.

Παραθέτω το κείμενο του Στ. Ληναίου

ΦΕΣΤΙΒΑΛ   ΧΘΕΣ   -   ΦΕΣΤΙΒΑΛ  ΣΗΜΕΡΑ

           
Μια σύντομη απάντηση, της δικής μας γενιάς, στην επιστολή των 80 νέων ανθρώπων του θεάτρου μας που πιστεύουν ότι το Φεστιβάλ Αθηνών  ήταν, επί  πολλά  χρόνια, πριν το 2006, «ένας παρηκμασμένος, επαρχιώτικος, θεσμός..»

Παραθέτουμε κάποια στοιχεία, όσα μπόρεσε να συγκρατήσει η μνήμη μας.

1.-Ονόματα της  «παρακμής» στον «επαρχιώτικο θεσμό» ως το 2006: ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ, ΝΟΥΡΕΓΙΕΦ, ΜΑΡΘΑ ΓΚΡΑΧΑΜ, ΜΩΡΙΣ ΜΠΕΖΑΡ, ΜΠΑΛΕΤΤΑ ΜΠΟΛΣΟΙ, ΚΟΥΒΑΣ, Ν.ΥΟΡΚΗΣ, ΟΠΕΡΑ ΠΑΡΙΣΙΩΝ, ΠΡΑΓΑΣ, Ν.ΥΟΡΚΗΣ, ΛΟΝΔΙΝΟΥ, ΠΕΚΙΝΟΥ, ΠΑΜΠΛΟ ΚΑΖΑΛΣ, ΧΑΤΖΑΤΟΥΡΙΑΝ, ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ, ΤΖΙΝΑ ΜΠΑΧΑΟΥΕΡ, ΡΟΣΤΡΟΠΟΒΙΤΣ, ΡΟΥΜΠΙΝΣΤΑΙΝ, ΔΑΒΙΔ ΟΙΣΤΡΑΧ, ΦΟΝ ΚΑΡΑΓΙΑΝ, ΜΠΕΡΝΣΤΑΙΝ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΡΥΔΗΣ, ΧΩΡΑΦΑΣ, ΠΗΤΕΡ ΧΩΛ, ΣΤΡΕΛΕΡ, ΠΛΑΝΣΟΝ, ΡΟΝΚΟΝΙ, ΤΖΕΦΙΡΕΛΙ, ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ, ΣΤΟΥΡΟΥΑ, ΙΑΝ ΜΑΚ ΕΛΛΕΝ, ΜΑΡΙ ΜΠΕΛ, ΤΕΡΕΝΣ ΓΙΑΚΟΜΠΙ, ΦΡΑΝΚ ΣΙΝΑΤΡΑ, ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΑ ΝΟ ΚΑΙ ΚΑΜΠΟΥΚΙ, ΜΠΕΡΛΙΝΕΡ ΑΝΣΑΜΠΛ, ΚΟΜΕΝΤΙ ΦΡΑΝΣΑΙΖ, ΠΙΚΟΛΟ ΤΕΑΤΡΟ, ΛΑ ΜΑΜΑ, ΛΙΒΙΝΓΚ ΘΗΑΤΕΡ, ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΠΩΝΕΖΙΚΟΥ ΘΙΑΣΟΥ  ‘ΤΟΧΟ’  ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΓΙΑΠΩΝΕΖΟ ΗΘΟΠΟΙΟ ΧΙΡΑ.

2.- Ονόματα Ελλήνων της «παρακμής» που τίμησαν τον «επαρχιώτικο θεσμό», άλλοι ερμηνεύοντας μεγάλα Ελληνικά και όχι μόνο ξένα έργα και άλλοι συμμετέχοντας και αποσπώντας πολλά βραβεία σε μεγάλα Διεθνή Φεστιβάλ:

ΜΙΝΩΤΗΣ, ΠΑΞΙΝΟΥ, ΡΟΝΤΗΡΗΣ, ΚΟΥΝ, ΣΟΛΟΜΟΣ, ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ, ΚΩΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΤΡΑΚΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ, ΒΑΛΑΚΟΥ, ΝΕΖΕΡ, ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΑΡΩΝΗ, ΜΟΡΙΔΗΣ, ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ, ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ, ΧΟΡΝ, ΜΟΥΖΕΝΙΔΗΣ, ΚΑΤΣΕΛΗΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ. Και αναρωτιόμαστε γιατί το σημερινό Φεστιβάλ της  «ακμής», δεν έστειλε σε κάποιο ξένο Φεστιβάλ ούτε τη χρυσοπληρωμένη  ΗΛΕΚΤΡΑ του Στάιν, ούτε το Δημήτρη Παπαιωάννου.

3.-Υπενθυμίζουμε όλες τις προτάσεις μας για τα μεγάλα ελληνικά έργα που πρέπει να παρουσιάζονται στο Φεστιβάλ, χωρίς ποτέ, φυσικά, να αρνηθούμε και τις μεγάλες ξένες δημιουργίες.

Τη «Θάλασσα» του Σκαλκώτα, τον «Οιδίποδα» του Θόδωρου Αντωνίου, τις «Πύρινες γλώσσες» του Γιάννη Χρήστου, τα «Πυθοπρακτά» του Ιάνη Ξενάκη. Την Εβδομάδα Ελληνικής Μουσικής όπου ακούγαμε Στ. Βασιλειάδη, Γιάννη Παπαϊωάννου, Γιάννη Κωνσταντινίδη, Απέργη, Γαζουλέα, Κουρουπό, Σισιλιάνο, Δραγατάκη, Αδάμη.

Το σπουδαίο ποιητικό μας θέατρο, το παραγκωνισμένο από τους εμπορικούς θιάσους, είδε μέρες λαμπρές στο κατάμεστο Ηρώδειο. Σπουδαίοι σκηνοθέτες μας (Σολομός, Ντουφεξής, Μουζενίδης, Ευαγγελάτος, Κουν) τίμησαν με τη σύμπραξη μεγάλων ηθοποιών τον λόγο του Καζαντζάκη, του Πρεβελάκη, του Ρώτα, του Σικελιανού, του Θεοτοκά του Τερζάκη. Ένα μεγάλο θέατρο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το ποιητικό δράμα του ευρωπαϊκού εικοστού αιώνα, Λόρκα, Τ.Σ. Έλιοτ, Αρτσιμπάλ Μακ Λης, Κλωντέλ κ.α.

Στο Φεστιβάλ Αθηνών παλιότερα ο Σολομός, ανέβασε τα «Σόδομα και Γόμορρα » του Καζαντζάκη, ο Μουζενίδης με τον Κατράκη τον «Χριστόφορο Κολόμβο» ,ο Ευαγγελάτος την όπερα του Καλομοίρη πάνω στον «Κωνσταντίνο Παλαιολόγο» του και ο Σολομός πάλι την αριστουργηματική «Μέλισσα». Ο Σολομός επίσης ανέβασε τον «Λάζαρο» του Πρεβελάκη και το Εθνικό τη «Σίβυλλα» του Σικελιανού. Και ο Νίκος Κούνδουρος το «Διγενή».

4.-Και τελειώνουμε, απαντώντας και σε μια ατυχέστατη δημοσιογραφική φράση, περί διαφάνειας:  «Έκλεισε το τηλέφωνο σε όλον αυτόν τον εσμό των μετρίων, που θεωρούσαν Ηρώδειο και Επίδαυρο βιλαέτι τους».

α) Εμείς,  «ο  εσμός των μετρίων…», δεν θα πούμε βέβαια ποτέ το ίδιο και  για πολλούς από τους  άξιους  80  που  υπογράφουν  και  είναι   ΜΟΝΙΜΟΙ συνεργάτες  του Φεστιβάλ, του Εθνικού, του Μεγάρου και πολλών άλλων πολλαπλών πολιτιστικών εκδηλώσεων,  από το 2006 μέχρι και σήμερα.

β) Θα ρωτήσουμε όμως γιατί από το 2006 μέχρι σήμερα δεν έγινε  ΟΥΤΕ  ΕΝΑΣ ολοκληρωμένος οικονομικός απολογισμός. Και δεν θα μάθουμε ποτέ, φυσικά, τα κέρδη και τις ζημιές, το κόστος παραγωγών, τις προμήθειες των ατζέντηδων, τις αμοιβές των συνεργατών  και ποια  έντυπα και ποιοι δημοσιογράφοι πληρώθηκαν και πόσο, για τις  πανάκριβες δημόσιες σχέσεις. Ούτε καν πόσα πήρε η Σαουμπίνε που έχει έλθει 6 φορές μέσα σε 6 χρόνια…

γ) Όπως δεν μάθαμε ποτέ για ποιο λόγο τα πρώτα χρόνια της εξαετίας, η πλειοψηφία των μελών του  Δ.Σ. ήταν ξένοι διευθυντές ξένων φεστιβάλ και οι συνεδριάσεις του γίνονταν(αν και όταν γίνονταν..) με…τηλεδιάσκεψη: Αθήνα, Λυών, Αβινιόν, Μονακό.. Ούτε θα μάθουμε ποτέ βέβαια αν οι διεθνείς αυτοί ατζέντηδες πληρώνονταν.

δ) Ως προς το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα πριν και μετά το 2006, οι κριτικές και τα σχόλια, θετικά και αρνητικά, μιλούν από μόνα τους. Και είναι πολλά και αποκαλυπτικά, γνωστά στο πανελλήνιο.

Αναγκαστήκαμε να συντάξουμε αυτή την απάντηση υπερασπιζόμενοι μια ολόκληρη  γενιά που προσπάθησε, με όλα τα λάθη της,  μέσα από τα χαλάσματα του πολέμου, της κατοχής, του εμφύλιου και της δικτατορίας, να επιβιώσει, να ξαναχτίσει την Ελλάδα  και ταυτόχρονα να  ξαναδημιουργήσει έργα Νεοελληνικού Πολιτισμού και Ποιότητας ζωής. Ελπίζοντας ότι θα ξανάρθουν κάποιες μέρες που θα ξαναβρούν την παλιά τους αίγλη όλοι οι αρχαίοι χώροι με τα μεγάλα και καταξιωμένα Ελληνικά και ξένα έργα, παράλληλα με τις σύγχρονες αναζητήσεις σε άλλους, νέους, χώρους.  Και  θα  έχει  ξεχαστεί και  η βλάσφημη δήλωση  ( Ελευθεροτυπία,6.6.08), του κ. Προέδρου του Φεστιβάλ:  « Δεν νομίζω ότι το θέατρο της Επιδαύρου είναι ιερότερο απ' οποιοδήποτε άλλο»!! Γιατί ξέρουμε καλά και το ξέρει καλά και η σημερινή γενιά, ότι όσες αίθουσες «Πειραιώς 260» κι αν αξιοποιηθούν,  την Επίδαυρο και το Ηρώδειο δεν θα τα αντικαταστήσουν ποτέ. Για λογαριασμό  όσων  ζουν κι όσων έφυγαν για πάντα..

Στέφανος Ληναίος – 27.8.12  - stefan28@on.gr 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΠΙΕΣΜΕΝΟΥ        

          Τα παραδείγματα που αναφέρω ανήκουν στην πόλη της Ερέτριας εξ αιτίας των διακοπών μου εκεί και αφορούν σε ένα ελαχιστότατο δείγμα της ελληνικής επικράτειας και πραγματικότητας.  Ανατριχιάζω στην ιδέα του πολλαπλασιασμού του δείγματος και αναρωτιέμαι σοβαρά πού πρέπει να εστιάσει η προσπάθεια επανασυγκρότησης μιας ελληνικής κοινωνίας με μια νέα και υγιή συνείδηση, τώρα που όλα έγιναν ‘στάχτη και μπούρμπερη’ και ζητάμε να εκμεταλλευτούμε τις συγκυρίες για να κοιτάξουμε και λίγο μέσα μας, παραδεχόμενοι λίγο πολύ ότι η κρίση δεν αφορά μόνο στα οικονομικά αλλά κυρίως μέσα μας.

          Πάνε σχεδόν τρία χρόνια από τότε που νιώσαμε με τον χειρότερο τρόπο πάνω στο πετσί μας την λήξη της εποχής του ευδαιμονισμού  και οι πιο ρομαντικοί πιστεύαμε – αφού παραδεχτήκαμε ότι δεν είμαστε και πολύ άμοιροι της μοίρας που μας επιφύλαξε η δυσωδία της κεφαλής του ψαριού - ότι αυτό το διάστημα θα λειτουργούσε σαν μια περίοδος επανεξέτασης και περιορισμού των ταλέντων και ικανοτήτων μας, που μας οδήγησαν εδώ.  Αλλά, αγαπητοί συμπατριώτες, αριστεροί, δεξιοί και νεοφιλελεύθεροι, δεν είμαι σίγουρος για το τι εννοούμε όταν διαλαλούμε την ανάγκη να ξαναγίνουμε μια χώρα με ελπίδα, παιδεία, πολιτισμό, σωστή οικονομία και δουλειά για όλους. Για να μην μακραίνει πολύ ο πρόλογος μπαίνω στο διά ταύτα, στην Ερέτρια δηλαδή.

           Ένας μεγάλος και παλιός φούρνος εκεί έχει σταματήσει εδώ και μήνες να κόβει αποδείξεις επειδή τους κόψανε το ρεύμα(Πώς ψήνει; Με γεννήτρια. Και γιατί η γεννήτρια δεν δίνει ρεύμα παντού;) και δεν δουλεύει η ταμειακή. Στην αφελή ενημέρωση, λες και δεν ήξεραν, ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η επιχείρηση πρέπει να διαθέτει μπλοκ αποδείξεων εισέπραξα ένα χαμόγελο και μια διαβεβαίωση ότι ‘η εφορία μάς είπε ότι μπορούμε να λειτουργούμε και έτσι’! Μετά από τρεις μήνες η ταμειακή κατάφερε και δούλεψε με την γεννήτρια. Φαντάζομαι επειδή τώρα επέδραμαν οι παραθεριστές και φυλάμε τα ρούχα μας. Ο ντόπιος φίλος που το κουβεντιάσαμε μου είπε το γνωστό ‘τι ψάχνεις’ και πρόσθεσε με καμάρι ‘εγώ σήμερα έκανα είσπραξη χίλια οχτακόσια ευρώ και όταν έβγαλα το Ζ έγραφε μόνο δώδεκα!’. ‘Και η εφορία, ο ΣΔΟΕ, δεν φοβάστε;’ ‘Πλάκα έχεις, Θανασάκη, εδώ γίνεται της πουτάνας’. Κι άρχισε να μου απαριθμεί μερικές πασίγνωστες πονηριές διαφόρων ταβερνιάρηδων, μανάβηδων, κρεοπωλών, ψαράδων, ξενοδόχων, κι ας δούλευε η ίδια η γυναίκα του σε ένα ξενοδοχείο όπου αντί για μηνιάτικο πήρε 350 ευρώ για δέκα ώρες ανασφάλιστης δουλειάς κι ο γιος του γκαρσόνι σε ταβέρνα με 15 ευρώ για έξι ώρες. Τα παραδείγματά μου είναι αστεία, ξέρω ότι συμβαίνουν πολλά, όχι μόνο σε τέτοια μέρη όπου οι έλεγχοι για περίεργους λόγους δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμη, αλλά και κάτω από τη μύτη των ελεγκτών. Δεν θα αναφερθώ στα άπειρα παράνομα κτίσματα – σ’ αυτά τα μέρη η άδεια οικοδομής υποδηλώνει τον μαλάκα – ούτε φυσικά για τις εκατοντάδες βίλες που βρέχονται από το κύμα. Και δεν θα εξετάσω το γιατί κάποιοι χτίζουν πάνω σε αρχαία, ενώ κάποιοι άλλοι δεν μπορούν. Ούτε θα μιλήσω για τις φημολογούμενες διασυνδέσεις λιμενικών και αστυφυλάκων με πολίτες, Έλληνες και μη. Ας πούμε χρόνια τώρα διασχίζει επί ώρες την παραλιακή με την κούρσα του ένας τύπος, με το στερεοφωνικό του να κάνει το λιμάνι να τρίζει και που περιέργως δεν τον έχει ακούσει ποτέ κανένα όργανο της τάξης κι ας έχουν γίνει, λένε, άπειρες καταγγελίες. Κι είναι, λένε, ο τύπος Αλβανός και ξετύλιξε τώρα εσύ το κουβάρι να βρεις την άκρη. Συμβαίνουν πολλά ενδιαφέροντα στην κάθε Ερέτρια. Και επειδή την χρησιμοποιώ σαν απειροελάχιστο δείγμα της χώρας, κάντε εσείς τον πολλαπλασιασμό και φανταστείτε το γινόμενο.

          Δεν ξέρω από πού ξεκινάει η προσπάθεια για την οικονομική μας ανασυγκρότηση, αλλά πάντως δεν μπορεί να γίνει χωρίς και την ηθική. Συναντάμε σε κάθε μας βήμα κι ένα λαμόγιο, κάθε απατεώνας μας μοστράρει καθημερινά στα μούτρα την παρανομία του, αλλά μια περίεργη αξιοπρέπεια του κώλου δεν μας επιτρέπει να ζητήσουμε την απόδειξη και προτιμάμε να βρίζουμε από μέσα μας ενώ ταυτόχρονα ένας ψευτολεβέντικος πατριωτισμός απαγορεύει την καταγγελία ονομάζοντάς την ρουφιανιά. Έχουμε μπλέξει την εντιμότητα με τη βλακεία και την εξυπνάδα με την πονηριά. Τώρα ας μην μπλέξουμε και τον κομμουνισμό με την ανοχή. Η συντροφικότητα φέρνει τέλεια αποτελέσματα όταν συνοδεύεται από σεβασμό στην τήρηση των κανόνων. Μια αλλιώτικη κοινωνία τη φαντάζομαι με πλήρη γνώση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων. Δεν με νοιάζει μόνο το δίκιο του εργάτη, θέλω να μάθει και τι σημαίνει δίκιο. Δεν μ’ αρέσει να διαπιστώνω μια ζωή ότι η Δημοκρατία μετατράπηκε σε ασυδοσία, αλλά φοβάμαι ότι χαϊδεύτηκαν πολύ τα αυτάκια του ‘λαού’. Λαός είναι ο φούρναρης, ο καλλιτέχνης, ο ψαράς και ο γιατρός. Του πιπιλάμε το μυαλό με τα δικαιώματά του, αλλά κανείς δεν του μίλησε για τις ευθύνες του. Και του ζητάμε ταυτόχρονα να επαναστατήσει. Να επαναστατήσει σε τι; Στον ίδιο του τον εαυτό; Θέλει πολλή δουλειά για να το καταλάβει και να το μπορέσει. Καιρός είναι να κάνει η πολιτική αυτό που (πρέπει να) κάνει το θέατρο: να του βάλει έναν τεράστιο καθρέφτη απέναντί του δείχνοντας του τη μούρη του σε όλη της την μεγαλοπρέπεια. Και κυρίως τη σκοτεινή του πλευρά, αυτή που νομίζει ότι κρύβει. Για να μπορέσει να έχει ουσιαστικές διαφορές από τους εκμεταλλευτές του.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα 'Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ'

στις 25 Αυγούστου 2012

ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Ή ΕΧΘΡΟΙ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ;

Καλοκαίριασε και, όπως τα χελιδόνια την άνοιξη, έκαναν την ετήσια εμφάνισή τους οι δεκάδες – ή εκατοντάδες; – ερασιτεχνικοί θίασοι που επιθυμούν να αποδείξουν πως το θέατρο δεν απαιτεί εξειδικεύσεις ή ειδικές ικανότητες αλλά είναι κτήμα κάθε ανθρώπου, αρκεί να νιώσει μέσα του την ανάγκη να εκφράσει αυτό που νιώθει και να απαλλαγεί προφανώς από διάφορα συμπλέγματα που τον ταλαιπωρούν στην καθημερινή του ζωή. Πολλά λέγονται για την σπουδαιότητα των ερασιτεχνικών ομάδων και το όφελος που προσφέρουν στα μέλη τους, στα άτομα εκείνα που ‘το έχουν μέσα τους’ αλλά οι συνθήκες δεν το επέτρεψαν να εκδηλωθεί. Πολλά λέγονται και εναντίον του ερασιτεχνισμού με επιχειρήματα ατράνταχτα και βάσιμα, εκφρασμένα πάντοτε από επαγγελματίες που γι’ αυτούς το θέατρο είναι η ζωή τους και ταυτόχρονα το ψωμί τους.  Οι μεν λένε πως η Τέχνη δεν είναι κτήμα κανενός και οι δε ισχυρίζονται ότι, όπως όλα, έτσι και το θέατρο έχει τους κανόνες του και τις απαιτήσεις του και χρειάζεται κάτι παραπάνω από απλή διάθεση, για να φτάσει μέχρι το κοινό και να λειτουργήσει. Αυτό το τελευταίο, το να λειτουργήσει δηλαδή, είναι τόσο παρεξηγημένο που αν οι ερασιτέχνες αντιλαμβανόντουσαν το μέγεθός του ίσως να μην αποτολμούσαν το εγχείρημα, πολλοί δε από τους επαγγελματίες να εγκατέλειπαν έγκαιρα το θέατρο πριν κάνουν ακόμη περισσότερο κακό από αυτό που κάνουν. Πολλοί από εκείνους που προτείνουν την ενασχόληση με το θέατρο λένε ότι είναι μια τέλεια ψυχοθεραπεία που θεραπεύει από πάσα νόσον και πάσα μαλακίαν, και ίσως να έχουν κάποιο δίκιο, έστω παρατραβηγμένο, αφού κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι και μόνο η δημόσια έκθεση του εαυτού μας, αποτελεί ένα τεράστιο βήμα για όσους επιθυμούν να έρθουν σε επαφή με τον άλλο και ότι αν όλοι  το αποφασίζανε, πολλές κοινωνικές αρρώστιες θα είχαν αποφευχθεί, αφού το ατομικό θάρρος θα έβαζε τις βάσεις της συνύπαρξης και της ομαδικότητας και θα προχωρούσε στην υλοποίηση της πολυπόθητης ένωσης των ανθρώπων για την από κοινού αντιμετώπιση του ‘αντίπαλου’. Εκείνου του ‘άγνωστου εχθρού’ μέσα μας, που η ψυχολογία τον ξέρει πολύ καλά. Το μόνο πρόβλημα σ’ αυτή την περίπτωση είναι ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνει δημόσια μόνο αν πρώτα ρωτήσουμε τον θεατή αν επιθυμεί να την παρακολουθήσει. Και κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Κάπου εκεί μπερδεύονται τα πράγματα γύρω από την χρησιμότητα της θεατρικής εμπειρίας και σε κάτι τέτοιες βάσεις στηρίζεται όλη η φιλολογία και παραφιλολογία γύρω από αυτό. Όπως και να ‘χουν τα πράγματα και όση κατανόηση κι αν θέλουμε να δείξουμε, σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να συγκρίνουμε την ‘επαγγελματικότητα’ μιας δουλειάς με την ερασιτεχνική εκδοχή της. Στη μία έχουμε αυστηρές απαιτήσεις, στην άλλη τεράστια συγκαταβατικότητα.

          Παρ’ ολ’ αυτά καλό θα ήταν να προβληματιστεί κανείς πάρα πολύ πριν αποτολμήσει το στήσιμο μιας παράστασης με ερασιτέχνες. Το θέατρο, που ισχυρίζονται πολλοί ότι βοηθάει το άτομο να εξωτερικευτεί και να εκφραστεί, μπορεί μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου να γίνει τέρας και να σε κατασπαράξει με ανυπολόγιστες συνέπειες. Οι αρετές του εύκολα γίνονται μπούμερανγκ και χτυπάνε ύπουλα τον χρήστη, οδηγώντας τον είτε σε μια επικίνδυνη εσωστρέφεια, είτε σε μια εξ ίσου επικίνδυνη και ανεξέλεγκτη αποχαλίνωση. Τα φάρμακα πρέπει πάντα να δίνονται σε σωστές δόσεις και από υπεύθυνο γιατρό που να γνωρίζει καλά τον ασθενή. Το ερώτημα είναι πόσοι υπεύθυνοι είναι πραγματικά υπεύθυνοι. Και το λέω επειδή έχουμε δει πολλές θεατρικές τερατογενέσεις που ξεκίνησαν από ερασιτεχνικές ομάδες, όπως πολύ τακτικά βλέπουμε αντίστοιχες τερατογενέσεις που ξεκίνησαν από κακές ‘επαγγελματικές’ σχολές. Οι υπεύθυνοι και των μεν και των πολλές φορές ενδιαφέρονται μόνο για την πάρτη τους, είτε αφορά εξουσιαστικές τάσεις, είτε οικονομικές βλέψεις. Και αυτά τα δυο δεν μπορούν να κρυφτούν όπως ο βήχας, ο έρωτας και το χρήμα.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΖΩ2 τον Ιούλιο του 2012

ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΙΧΝΟΣ ΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ.

ΑΝΗΚΩ ΣΕ ΙΔΕΕΣ ΚΙ ΑΥΤΕΣ ΔΕΝ ΕΞΑΓΟΡΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ.

Εκλογές 17 Ιουνίου

Εγγεγραμμένοι 9.951.970

Ψήφισε το 62,47%, δηλαδή 6.216.995

Δεν ψήφισαν 3.734.974 Έλληνες.

Κάποιοι από αυτούς δεν είχαν τον τρόπο, για διάφορους σοβαρούς λόγους, να πάνε στα εκλογικά τους τμήματα, κάποιοι άλλοι εκδηλώνουν με την αποχή τους την αντίδρασή τους σε πολλά και σε κάποιους άλλους τούς είναι εντελώς αδιάφορο τι συμβαίνει γύρω τους.

Από αυτούς που ψήφισαν όμως, 2.581.441 άτομα, δηλαδή το 41% περίπου, δεν απέδωσαν καμία ευθύνη για το χάλι της χώρας στα δύο κόμματα που κυβερνούν την Ελλάδα επί δεκαετίες τώρα, γι’ αυτό και τα ξαναψήφισαν.

Προφανώς όλοι αυτοί οι συμπατριώτες μας δεν έχουν ακούσει ότι αυτά τα κόμματα, εναλλάξ ή και τα δυο μαζί, είναι εκείνα που έχουν αποδεχτεί κάποιες συμφωνίες με τις οποίες καταδίκασαν την πατρίδα τους σε αφανισμό. Δεν διαπίστωσαν καμία κατάλυση του Ελληνικού Συντάγματος και δεν τους ενόχλησε που ξαφνικά και χωρίς να ερωτηθούν καταργήθηκε η κυβέρνηση που ψήφισαν και τη θέση της πήρε ένα άθλιο συνονθύλευμα με συμμετοχή ατόμων που ελάχιστοι συνέλληνες εκτιμούσαν, με πρωθυπουργό έναν τραπεζίτη, που κανείς από τον Λαό, που είθισται να εκλέγει εκείνος την κυβέρνησή του, δεν τον ήξερε.

Δεν έχουν ακούσει τη λέξη μνημόνιο και φυσικά δεν είναι δυνατόν να αξιώσει κανείς να γνωρίζουν μερικούς από τους όρους του, έστω και τους γνωστότερους, περί κατάργησης της εθνικής κυριαρχίας, ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, επίλυσης των διαφορών από τα δικαστήρια της Αγγλίας, περί εκβιασμών της οποιασδήποτε καγκελαρίου και του κάθε νταβατζή του ΔΝΤ, της απαγόρευσης δανεισμού μας από αλλού, ούτε για την τοκογλυφική μανία των Ευρωπαίων συμμάχων μας, τα δάνεια που μας δίνουν και τους τα επιστρέφουμε για τόκους ή για να εξοφληθούν τα άχρηστα όπλα που με εκβιασμούς εξαναγκάζουν τη χώρα να αγοράζει.

Θα ήταν φυσικά μεγάλη απαίτηση να θιγούν που κατηγορηθήκανε ότι ανήκουν σε μια χώρα διεφθαρμένων και ‘τα φάγανε’ μαζί με τους πολιτικούς. Δεν έμαθαν τίποτα για Siemens και υποβρύχια, δεν διάβασαν σε καμιά εφημερίδα για διεφθαρμένους πολιτικούς βουτηγμένους στη διαπλοκή, δεν γνωρίζουν τα ονόματα Χριστοφοράκος και Τσοχατζόπουλος, ούτε Εφραίμ και Βατοπέδι. Δεν έχουν αισθανθεί καμία μείωση στα εισοδήματά τους, δεν τους ήρθε αυξημένος φόρος, δεν μειώθηκαν οι συντάξεις και οι μισθοί τους, δεν απολύθηκε κανείς δικός τους, δεν είδαν κανένα μαγαζί να κλείνει, ούτε άκουσαν τίποτα για ένα εκατομμύριο ανέργους, δεν γνωρίζουν κανέναν που να αυτοκτόνησε από απελπισία, δεν τους ήρθε το χαράτσι της ΔΕΗ, δεν έμειναν τα παιδιά τους χωρίς βιβλία, δεν βρέθηκε κανείς δικός τους χωρίς φάρμακα, ούτε είδαν την Αθήνα ερημωμένη και τους δρόμους γεμάτους από ερείπια της ηρωίνης. Δεν άκουσαν για νοσοκομεία που δεν διαθέτουν ούτε καν τα είδη πρώτης ανάγκης για μια εγχείρηση. Ούτε τους άγγιξε το θέμα των εξαθλιωμένων μεταναστών, η βία στους δρόμους της Αθήνας, ούτε για ληστείες και φόνους ηλικιωμένων άκουσαν. Δεν διάβασαν ότι αυξήθηκαν εκείνοι που κάνουν ουρά στα συσσίτια και δεν έτυχε να πάρει το μάτι τους κανέναν που να ανοίγει κάδους σκουπιδιών.

Προφανώς, αυτά τα δυόμιση εκατομμύρια Ελλήνων ζούνε σε άλλη χώρα. Μπορεί να διαβάζουν τις εφημερίδες ανάποδα, να ακούνε τις ειδήσεις με κλεισμένο τον ήχο και να περπατάνε στο δρόμο με κατάμαυρα γυαλιά.  Υπάρχει και η ανατριχιαστική πιθανότητα να τους βολεύει αυτή η κατάσταση και να προτιμούν τη διαιώνιση αυτής της αθλιότητας. Πολύ φοβάμαι όμως μήπως είναι νεκροί και δεν το ξέρουν.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

από τον Γιώργο Βιδάλη

Πώς ψηφίζουμε λοιπόν απέναντι στην...ψεύτικη, στους ψηφοκάπηλους, στους κομπογιανίτες της πολιτικής;

Μπορούμε να πάμε κόντρα στην τηλεοπτική βαρβαρότητα, στην εκφοβιστική προπαγάνδα της πολυπλόκαμης διαπλοκής;

Με γερή μνήμη και συνείδηση ελεύθερη. Όχι φοβισμένοι και δουλοπρεπείς.

Γενναιόψυχοι και νηφάλιοι. Θα τα καταφέρουμε έστω κι αν το μονοπάτι είναι στενό, δεν είναι όμως στερνό.

Αυτός ο τόπος και τι δεν έχει περάσει. Μόνο τον 20ο αιώνα να σκεφθεί κανείς. Βαλκανικούς πολέμους, Α' και Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, Μικρασιατική καταστροφή, Κατοχή, Εμφύλιο, μετανάστευση, αστυνομοκρατία, εξορίες, βασιλείες, εκλογικές νοθείες, δικτατορίες. Και την κοντινή μεταπολιτευτική ευφορία πλαστικής ευημερίας, άκρατου καταναλωτισμού, χρηματικής λατρείας και πνευματικής ερήμωσης.

Ψηφίζουμε έχοντας στο νου πλατάνια και κυπαρίσσια ψηλά και διαχρονικά, που μας προσφέρουν την ευεργετική σκιά τους, που μας φρονηματίζουν, που μας ενώνουν, που μας δίνουν κουράγιο κι ελπίδα γιατί είναι για την Ελλάδα και τους Έλληνες «τζιβαϊρικά πολυτίμητα».

 Στρατηγός Μακρυγιάννης

«Τέτοιοι οπού είμαστε εμείς, λευτεριάν δεν θέλομεν, την ιδιοτέλεια μας θέλομεν, και δούλοι των ξένων και της τυραγνίας επιθυμούμεν να είμαστε πάντοτες»

(Οράματα και θάματα)

* «Θέλομεν να ζούμεν είλωτες των Μπαυαρέζων κι  αλλουνών όμοιων τους, οπού μας καταδικούνε; Δεν μετρηθήκαμεν να φύγωμεν όσοι μείναμεν, μετρηθήκαμεν να πεθάνωμεν...   Να ιδούν τα παιδιά μας και να λένε «έχομεν αγώνες πατρικούς, έχομεν θυσίες»...Και να μπαίνουν σε φιλοτιμίαν και να εργάζονται εις το καλό της πατρίδας τους, της θρησκείας τους και της κοινωνίας...όχι να πορνεύουν την αρετή και να καταπατούν τον νόμον και νάχουν την επιρροή για ικανότη».

(Απομνημονεύματα)

 Διονύσιος Σολωμός

«Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ κι ηγαπημένε

 πάντοτ' ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε»

 Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

 *  Από άρθρο του στην εφημερίδα «Ακρόπολη» το 1896 :

 «Ημύνθησαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί του ταλαιπώρου ωρφανισμένου Γένους;  Αμυνα περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και του πιθηκισμού, του διαφθείραντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεοκοπίας».

(Από το μυθιστόρημά του «Οι έμποροι των εθνών» το 1882 (μιλάει για τη

Βενετία του 1199 κι ασυναίσθητα έρχεται στο νου η σημερινή Γερμανία και το

ΔΝΤ)

* «Τι εζήτει η Βενετία πέμπουσα τους στόλους εις το Αιγαίον; Ό,τι ζητεί ο σφαγεύς παρά του θύματος, τας σάρκας αυτού, ίνα κορέση την πείναν του. Διατί αι ιδιωτικαί αύται και κεκυρωμέναι με τα σήματα του Αγίου Μάρκου επιχειρήσεις; Διατί οι τοσούτοι εργολάβοι των κατακτήσεων, των ως δια δημοπρασίας εκτελουμένων;

Η Βενετία προσηγόρευεν εαυτήν Πολιτείαν, και είχεν υιούς τυράννους. Τους έδιδε το χρίσμα της και τους έπεμπεν ίνα κατακυριεύσωσι της γης. Η γενεαλογία της πολιτικής είναι συνεχής και γνησία κατά τους προγόνους. Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκε την πείναν. Η πείνα  παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου. Τότε και τώρα, πάντοτε η αυτή. Τότε διά της βίας, τώρα διά του δόλου...και διά της βίας».

* «Η λεγόμενη ανωτέρα τάξις...να μη περιφρονή αναφανδόν ό,τι παλαιόν, ό,τι εγχώριον, ό,τι ελληνικόν. Να μη χάσκωμεν προς τα ξένα. Να στέργωμεν και να τιμώμεν τα πάτρια. Είναι της εσχάτης εθνικής αφιλοτιμίας να έχωμεν κειμήλια και να μη φροντίζωμεν να τα διατηρήσωμεν. Ας σταθμίσωσι καλώς την ευθύνην των, οι έχοντες την μεγίστην ευθύνην».

Από δημοσιογραφικό άρθρο του το 1896

 Γιώργος Σεφέρης

«Εχω, βλέπεις, ακόμη το ρομαντισμό να πιστεύω πως, όσο μπορούμε να σώσουμε την τιμή μας, τίποτε δεν είναι ολοκληρωτικά χαμένο.  Και το πιο περίεργο είναι πως, όταν το σκέπτομαι αυτό και πραχτικά, δεν βρίσκω πως έχω ολωσδιόλου άδικο»

(Αλληλογραφία)

Οδυσσέας Ελύτης

 *  «Αντιλαμβάνομαι ότι στην εποχή μας η αλληλοεξάρτηση των εθνοτήτων είναι τόση, που η πολιτική δεν μπορεί ν' αγνοήσει, ως ένα βαθμό, αυτό που θα λέγαμε «γενικότερη σκοπιμότητα». Όμως, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην «προσαρμοστική πολιτική» και στη δουλοπρέπεια ! Αυτό είναι το πιο ευαίσθητο σημείο του ελληνικού λαού, «το τιμιώτατόν του» ! Και αυτό του το καταπατούν συνεχώς κατά τον εξοργιστικότερο τρόπο, οι εκπρόσωποί του στην επίσημη διεθνή σκηνή».

(Συν τοις άλλοις).

Γέρων Παΐσιος

 * «Να κοιτάτε να μαθαίνετε ποιοί είναι δίκαιοι και τίμιοι άνθρωποι και αυτούς να ψηφίζετε. Σήμερα έχουμε περισσότερο ανάγκη όχι από «έξυπνους», αλλά από τίμιους και δίκαιους ανθρώπους».

 **  Οι ανθρώπινες ευκολίες ξεπέρασαν τα όρια και έγιναν δυσκολίες.

Πλήθηναν οι μηχανές, έκαναν και τον άνθρωπο μηχανή. Γι' αυτό έγιναν και οι καρδιές των ανθρώπων σιδερένιες...Πρέπει να απλοποιούμε όσο το δυνατόν περισσότερο τη ζωή μας. Οι πολλές «ανέσεις» δυσκολεύουν τη ζωή μας. Η πολυτέλεια κουράζει τον άνθρωπο. Λίγα πράγματα χρειάζονται, απλά, αλλιώς θα περάσουμε ολόκληρη τη ζωή μας φροντίζοντας για ντουβάρια και για πράγματα υλικά»

(Λόγοι σοφίας και χάριτος)

ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

του ΛΟΥΚΑ ΑΞΕΛΟΥ[1]

Η ΚΑΤΑ ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΡΑΜΣΙ

ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ

          Θεοί μέν γάρ μελλόντων, ἄνθρωποι δέ γιγνομένων, σοφοί δέ προσιόντων αἰσθάνονται.
          Φιλόστρατος

Η νίκη των υπό την ευρεία έννοια αντιμνημονιακών δυνάμεων στις 6 Μαΐου 2012, σφραγισμένη από την σαφή άνοδο της μαχόμενης Αριστεράς, διαμόρφωσε ένα νέο θετικό πλαίσιο στον «καθόλου συσχετισμό δυνάμεων», ανακόπτοντας, όχι όμως ανατρέποντας, το καθεστώς της «διαχρονικής ήττας» που έχουν υποστεί σε όλη την σφαίρα του δημόσιου και ιδιωτικού βίου οι λαϊκές δυνάμεις και κατ’ επέκτασιν και η κοινωνική Αριστερά.

Αντιμετωπίζοντας ρεαλιστικά το ενδεχόμενο οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς να βρεθούν στην κυβέρνηση, η έγνοια μου επικεντρώθηκε στο κατά πόσον η υπαρκτή σημερινή Αριστερά μπορεί να αναδειχθεί όχι απλώς σε πρώτη, αλλά σε ηγεμονική/ηγεμονεύουσα δύναμη.

Γι’ αυτό το κομβικής σημασίας ζήτημα πολλά έχουν γραφτεί και ακουστεί. Αποφεύγοντας τα διανοητικά «πέρα-δώθε», θέλω να σταθώ σε κάποιες επισημάνσεις του Αντόνιο Γκράμσι, που δεκαετίες με προβληματίζουν και που η παρούσα συγκυρία αναδεικνύει με τρόπο δραματικό.

Αξιωματικά και χωρίς αξιώσεις τεκμηρίωσης, λοιπόν, θα σταθώ σε αυτό που είναι και που θα αποτελέσει – κατά την γνώμη μου – κεντρικό στρατηγικό μας πρόβλημα.

Ο Γκράμσι, ως γνωστόν, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού του βίου έγκλειστος. Σε αυτό το μακρύ ταξίδι του μέσα στις φασιστικές φυλακές, είχε μια μοναδική πολυτέλεια· τον χρόνο να στοχαστεί και να επαναστοχαστεί πάνω στα ερωτήματα που έθετε η ήττα της καθόλου Αριστεράς από τον φασισμό και να συνειδητοποιήσει τα όρια ενός coup d’état ακόμα κι όταν αυτό έχει αριστερή νομιμοποίηση.

Ήταν αυτό που βαθύτατα τον προβλημάτισε και που τον οδήγησε ύστερα από βασανιστικές διανοητικές διαδρομές να θέσει ένα κεντρικό ζήτημα που δεν το έθεσε κανένας άλλος μάχιμος κομμουνιστής ηγέτης με τους ίδιους όρους και την ίδια καθαρότητα. Ο Γκράμσι, με τον ιδιότυπο δικό του τρόπο έκανε σαφές ότι οι μητροπολιτικές κοινωνίες, ως κατεξοχήν πολύπλοκες δεν μπορούν να ανατραπούν με «απλή έφοδο στην εξουσία». Μας δίδαξε δηλαδή ότι δεν μπορείς να κάνεις μίαν υπέρβαση του υπάρχοντος εάν τυχόν δεν συνειδητοποιήσεις πόσο πολύπλοκο είναι. Εάν δεν συνειδητοποιήσεις πόσο τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά, πόσο πανούργος, πόσο επιτήδειος και πάνοπλος είναι ο αντίπαλος. Ως εκ τούτου, η απλή έφοδος στα Χειμερινά Ανάκτορα, αν και μπορεί να γίνει, είναι ανεπαρκής.

Δεν είναι στραβός ο γιαλός. Διακόσια περίπου χρόνια πριν, ένας εξαιρετικής ποιότητας διανοούμενος, ο Ιμμάνουελ Καντ διατύπωνε αυτά που ο Γκράμσι στις φυλακές πικρά επιβεβαίωνε και που εμείς ακόμα και σήμερα διερωτώμεθα αν πράγματι αληθεύουν.

Χωρίς ίχνος ρητορείας και χωρίς να διεκδικεί επαναστατικά εύσημα, ο Καντ κυριολεκτικά μας αφοπλίζει με ένα επιχείρημα που πλήρωσαν μετρητοίς όλες ανεξαίρετα οι επαναστάσεις.

«Με μιαν επανάσταση ίσως καταρρέει βέβαια ο προσωπικός δεσποτισμός και καταργείται η καταπίεση από ανθρώπους άπληστους για κέρδη και για εξουσία, αλλά ποτέ δεν γίνεται αληθινή αναμόρφωση του τρόπου της σκέψης· νέες προλήψεις, εξίσου όπως και οι παλιές χρησιμοποιούνται για σκοινί που οδηγεί τον αστόχαστο μεγάλο σωρό των ανθρώπων».

Η έννοια της ηγεμονίας, λοιπόν, εμπεριέχει την λογική της ισχύος για την κατάκτηση της εξουσίας, αλλά η εξουσία για να είναι λειτουργική προϋποθέτει την στήριξή της στην πλειοψηφία. Αυτό αποτελεί την πυρηνική και αδιαπραγμάτευτη λογική μιας δημοκρατικής κοινωνίας, αυτό αποτελεί το μοναδικό – ουσιαστικό όπλο των υποτελών τάξεων. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι να διαμορφώσεις όλους εκείνους τους όρους, όλες εκείνες τις υποδομές που θα καταστήσουν τις υποτελείς τάξεις ικανές στο να μπορέσουν να διαμορφώσουν ένα αντίρροπο δέος κουλτούρας, πολιτικής, ιδεολογίας και κατ’ επέκτασιν διακυβέρνησης. Μιας διακυβέρνησης, όμως, που θα έχει κύρος και, στηριγμένη στην βούληση των πολλών, θα ανανεώνει την νομιμοποίησή της.

Αυτό το κύρος όμως, δεν μπορεί να στηριχθεί μονομερώς στην ιδεολογική και γενικότερα στην υλική υπεροχή. Έχει ανάγκη και την ηθική νομιμοποίησή του.

Η Αριστερά δεν αρκεί να επικαλείται την αρετή, οφείλει να είναι ενάρετη η ίδια· δεν αρκεί να στηλιτεύει το κακό, πρέπει η ίδια να το τιμωρεί παραδειγματικά.

Αυτό το ρηγμένο, ιδιαίτερα στις μέρες μας, στα αζήτητα στοιχείο είναι που ο μεγάλος Σαρδηνός εναγώνια αναζήτησε και στο τέλος ανέδειξε ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για τον όποιο σοσιαλισμό στο μέλλον ήθελε αποτολμηθεί.

Ασφαλώς δεν ήταν ο μόνος.

Από τον Ρήγα και τον Μπολιβάρ, μέχρι τον Ρόκκο Χοϊδά και την Λούξεμπουργκ· από τον Άρη και τον Γκεβάρα μέχρι τον Λαμπράκη και τον Αλλιέντε, το επιχείρημα εξακολουθεί να είναι – πάντα – ακαταμάχητο και το τίμημα – πάντα – οδυνηρό.

Το συμπέρασμα, όμως, που και εκ της ιστορίας, πρώτιστα του ίδιου του Γκράμσι, προκύπτει, είναι σαφές.

Η ηττημένη πολιτικά, αλλά όχι άρρωστη ηθικά, Αριστερά, όσο επώδυνη και αν είναι η διαδικασία ανάρρωσής της, μπορεί να επανακάμψει και ιστορικά να δικαιωθεί. Η σύνδεση της πολιτικής με την ηθική αποτελούσε, αποτελεί και θα αποτελέσει το υπ’ αριθμόν ένα ζητούμενο νομιμοποίησης της όποιας ηγεμονίας. Είμαστε, άραγε, σε θέση να δώσουμε μιαν έμπρακτη απάντηση σε αυτό το υπ’ αριθμόν ένα ζητούμενο, υπέρτερο, κατά την γνώμη μου, και από αυτό το οικονομικό πρόβλημα;

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην Αυγή της Κυριακής, 17 Ιουνίου 2012, αρ.φ. 11434

---

[1] Ο Λουκάς Αξελός είναι συγγραφέας, διευθυντής του περιοδικού «Τετράδια».

ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Με πολλή ανησυχία διαπιστώσαμε το μικρό μερίδιο που δόθηκε στη λέξη ‘Πολιτισμός’ σ’ αυτόν τον δίμηνο προεκλογικό αγώνα που ζήσαμε. Δημιουργεί δικαιολογημένο φόβο μήπως και τελικά υπερισχύσουν κάποιες θέσεις αδαών και ημιμαθών, που διαλαλούν δεξιά και αριστερά πως ‘εδώ δεν έχουμε Υγεία, Παιδεία και Εργασία, η διασκέδαση μας μάρανε’. Φασίζουσες απόψεις που θεωρούν συλλήβδην τους πνευματικούς ανθρώπους αραχτούς στον ήλιο να στοχάζονται, και τους ηθοποιούς μαϊμούδες για να μας κάνουν να γελάμε. Είναι οι ίδιοι εκείνοι που ονομάζουν πέτρες και βράχια τα αρχαία ευρήματα, στην πραγματικότητα επειδή καθυστερούν τις εργασίες για το χτίσιμο της βιλίτσας που για την άδειά τους τόσο χρήμα ρίξαμε για να την αποσπάσουμε από τον δασάρχη. Είναι κουραστική η καθημερινή διαπίστωση πως ό,τι έχει σχέση με την ιστορία και την ψυχαγωγία είναι περιττό και άχρηστο. Και όσο η Πολιτεία δεν δίνει σ’ αυτά τη θέση που τους αξίζει, γιατί να τα σεβαστεί ο κάθε υπάλληλος που εννοεί να εξαργυρώσει στο έπακρο τη σημαντικότητα της θέσης που κατέχει;

Από μεθαύριο θα έχουμε μια καινούργια κυβέρνηση και κάθε τέτοια στιγμή όλοι μας όσοι ασχολούμαστε με την Τέχνη – θα μιλήσω για τους ανθρώπους του θεάτρου μόνο, χωρίς φυσικά να εκπροσωπώ κανέναν άλλο εκτός από τον εαυτό μου – μας απασχολεί ποιος θα είναι ο καινούργιος προϊστάμενος στο Υπουργείο Πολιτισμού. Ενός υπουργείου εντελώς εγκαταλειμμένου τα τελευταία χρόνια, όπου περισσότερο καλυπτόταν από κάποιον που έπρεπε να του δοθεί ένα χαρτοφυλάκιο για να βγει η κομματική υποχρέωση και καθόλου για να προωθηθούν τα καυτά θέματα που το αφορούν. Οι συνέπειες είναι οδυνηρές. Κι έχουμε τώρα να καμαρώσουμε για ένα Φεστιβάλ που η συρρίκνωσή του αποτελεί διεθνή ντροπή, ένα παρατημένο στο έλεός του Θεατρικό Μουσείο, δύο Κρατικές Σκηνές που η μείωση της επιχορήγησής τους οδηγεί μαθηματικά στη γραφικότητά τους, τα ΔΗΠΕΘΕ που εξαφανίζονται σιγά-σιγά από τον χάρτη και φυσικά το ιδιωτικό θέατρο, το αποκαλούμενο ελεύθερο. Το μεγαλύτερο και πιο ζωντανό θεατρικό κομμάτι της χώρας από το οποίο ουσιαστικά προέρχεται η εξέλιξη και η πρόοδος αυτής της Τέχνης, περνάει μία από τις χειρότερες περιόδους του μη έχοντας καμία προστασία από την Πολιτεία που με την αδιαφορία της σπρώχνει θιάσους με ιστορία και σπάνια προσφορά να κατεβάζουν ρολά. Δεν είναι κανείς ανόητος για να απαιτεί την χρηματοδότηση του Θεάτρου σε βάρος άλλων αναγκών της χώρας. Όλοι γνωρίζουμε τι συμβαίνει και, δικαιολογώντας ή όχι τις αιτίες, αναγκαζόμαστε να προσαρμοζόμαστε. Οι μειώσεις των κονδυλίων προς το Θέατρο όμως δεν ακολούθησαν μια ανάλογη ποσοστιαία ελάττωση αλλά υπέστησαν μια κάθετη πτώση. Αν σ’ αυτό προστεθεί η ανεπανάληπτη αδιαφορία του τελευταίου Υπουργού, με αποκορύφωμα την εξοργιστικά επιδεικτική του περιφρόνηση προς τους πάντες και τα πάντα, καταλαβαίνει κανείς το γιατί οι άνθρωποι του θεάτρου θορυβηθήκαμε περισσότερο από άλλους κλάδους, που επίσης ακολούθησαν την πτωτική πορεία που επέφερε η νέα οικονομική κατάσταση. Δεν ήταν καμιά ιδιαίτερη περίπτωση αδιαφορίας ο Γερουλάνος, όλοι οι τελευταίοι κάπως έτσι ήταν. Απλώς ήταν προκλητική η στάση του. Δεν έπεισε ποτέ και κανέναν ότι θα ασχοληθεί με τα προβλήματα του Υπουργείου και σε ό,τι αφορά το Θέατρο κανείς μας δεν πίστεψε ποτέ ότι γνωρίζει έστω και ελάχιστες λεπτομέρειες των συνθηκών λειτουργίας του. Τοποθέτησε κάποια άτομα άγνωστης εμβέλειας και πρακτικότητας, για να ασχοληθούν με τα προβλήματά μας, περισσότερο φαντάζομαι για να απαλλαγεί ο ίδιος από το άγχος της άγνοιάς του παρά από διάθεση καταμερισμού, εξ ου και η άρνησή του να έχει επαφή όχι μόνο με τους ενδιαφερόμενους φορείς αλλά και με τους ίδιους τους έμπειρους αρμόδιους του υπουργείου του. Επί τριάντα μήνες ο κόσμος του θεάτρου δεν ήξερε αν υπάρχει Υπουργός, αν το θέμα Θέατρο, και όχι μόνο, απασχολεί κάποιον – και ποιον; – μέσα στη Μπουμπουλίνας και όταν επιτέλους ‘κουνήθηκε’ κάτι, διαπιστώθηκε ότι ώδινεν όρος και έτεκε μυν. Παρουσιάσανε στον κόσμο του θεάτρου ένα εξάμβλωμα επιχορήγησης, δήθεν αυστηρής και δίκαιας μοριοδότησης, μια τεχνοκρατική αντίληψη για την αξιολόγηση της θεατρικής τέχνης, μια τέχνης  που αν με κάτι πολεμάει και κονταροχτυπιέται, είναι η ίδια η τεχνοκρατία. (Δεν είναι τυχαίο που κάποια μέλη παραιτήθηκαν γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Κάτι που αποδείχτηκε τελικά  στην πράξη αφού, π.χ., όταν φτάσανε στην παράγραφο που εξέταζε αν τα θέατρα διαθέτουν πρόσβαση σε ΑμΕΑ(αυτό θεωρείται στοιχείο ταλέντου – μόρια πέντε), να δοθεί το σύνολο των μορίων, πέντε στα πέντε, σε αίθουσες που δεν διαθέτουν την παραμικρή δυνατότητα τέτοιας πρόσβασης και ούτε θα μπορέσουν ποτέ να την αποκτήσουν! Τόσο λεπτεπίλεπτη δικαιοσύνη. Ανήκω, μαζί με άλλους, σ’ αυτή την κατηγορία…)

Όμως, όπως λέει και αυτό το τσαλαπατημένο Σύνταγμά μας, η υποστήριξη του θεάτρου, όπως και όλων των Τεχνών, αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και όλοι περιμένουμε από αυτό να αποδείξει το ενδιαφέρον του. Και η τοποθέτηση κάθε νέου Υπουργού, μας γεμίζει ερωτήματα σχετικά με το αν γνωρίζει ή όχι, αν καταλαβαίνει ή όχι και, εν τέλει, αν θέλει και αν θα κάνει κάτι ή όχι. Ο Βουλγαράκης ήταν αποστομωτικός όταν παραδέχτηκε ότι δεν είχε ιδέα από τα προβλήματα αυτά και πως όπως έγινε Υπουργός Πολιτισμού, αύριο μπορεί να είναι Υγείας, Παιδείας ή Ναυτιλίας, όπως κι έγινε. Είναι αυτό που αποδεικνύει την αδιαφορία της εκάστοτε κυβέρνησης για ένα θέμα που θα έπρεπε να αποτελεί ένα από τα κύρια ενδιαφέροντά της. Τοποθετείται λοιπόν όποιος δεν βολεύτηκε και έμεινε παραπονεμένος ή κάποιος που γνωρίζει την κρισιμότητα ενός Υπουργείου Πολιτισμού, κάποιος που να καταλαβαίνει τουλάχιστον τη σημασία της λέξης Πολιτισμός; Γιατί στους τελευταίους είκοσι υπουργούς, είναι ζητημα αν δύο από αυτούς ξέρανε πού πηγαίνανε και τι εφόδια χρειάζονται.

Δεν είναι δύσκολο να βρεθούνε αυτοί οι άνθρωποι. Υπάρχουν και τους ξέρουν όλοι. Τόλμη χρειάζεται για τη σωστή επιλογή τους και αυτήν  απαιτεί όλος ο κλάδος που ασχολείται με το Θέατρο. Και είναι ο ίδιος αυτός κλάδος που δηλώνει πάντοτε σε κάθε νεοφερμένο Υπουργό ότι είναι στη διάθεσή του να τον βοηθήσει στην κατανόηση των προβλημάτων και των πιθανών λύσεων, γιατί ο μόνος τρόπος να γνωρίσει τα προβλήματα είναι να τα κουβεντιάσει με εκείνους που τα ζούνε. Όχι με τους θεωρητικούς, αλλά με τους εργάτες του σανιδιού. Που θα είναι και τώρα στη διάθεσή του, ως προς αυτό μπορώ να τον διαβεβαιώσω, αρκεί αυτός να το θελήσει και να το ζητήσει. Είναι η μόνη λύση που μας απέμεινε πλέον για να λύνουμε τα προβλήματά μας. Κάτι όμως που κατά κανόνα δεν γίνεται. Γιατί άραγε; Επειδή πάντοτε εμφανίζονται οι γνωστοί επιτήδειοι ημέτεροι; Επειδή επηρεάζονται από παντογνώστες δημοσιογράφους των πολιτιστικών που για όλα έχουν γνώμη; Επειδή στελεχώνουν τα γραφεία τους με έμπιστους φίλους που έχουν ελάχιστη σχέση με τα θέματα; Επειδή παρασύρονται από τις κολακείες των πρόθυμων συναδέλφων μου που, βλέποντας κάπως πιο μακριά, σπεύδουν να χαϊδέψουν αυτιά;

Κύριε καινούργιε Υπουργέ του Πολιτισμού, μην αναλάβετε τις τύχες μας αν δεν μας αγαπάτε πραγματικά. Μην ασχοληθείτε με τα προβλήματά μας αν δεν τα κατέχετε. Είναι περίπλοκη η υπόθεση του Θεάτρου και ιερή η αποστολή της δουλειάς μας. Γιατί κάνουμε μια δουλειά που δεν έχει χειροπιαστό αποτέλεσμα. Κάνουμε κάτι δύσκολο που δεν έχει όνομα, κάτι που απευθύνεται στις ψυχές κι όχι στο στομάχι. Στο μυαλό κι όχι στην τσέπη. Μπορεί εδώ να χαμογελάσετε με συγκατάβαση και να μου κλείσετε το μάτι, αλλά το επάγγελμα που κάνουμε θέλουμε – και είμαστε πολλοί αυτοί - να μην πάψει να είναι λειτούργημα και σ’ αυτό θα βοηθούσε μια υπεύθυνη πολιτική στάση.

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε καθυστερημένα στην εφημερίδα 'Ο δρόμος της αριστεράς' στις 29 Ιουνίου 2012

Μπάου, βρε, μπάου!

            Δεν εντυπωσιάζει αυτή η λυσσαλέα επίθεση, από τις πιο χυδαίες που έχουμε συναντήσει ποτέ. Δεν είναι που καθημερινά αηδιάζεις με τα τρομολαγνικά επιχειρήματα και τις τοποθετήσεις. Ούτε αναρωτιέσαι για το γιατί. Ξέρεις. Έχεις αποκτήσει λίγο μυαλό και καταλαβαίνεις τον φόβο που κρύβεται πίσω από την επίθεση όπως και τα μέσα που χρησιμοποιούνται. Τα ψέματα, οι ειρωνείες, οι εμπάθειες, οι προβοκάτσιες, τα αίσχη, ο εξευτελισμός, οι γελοιότητες, οι αθλιότητες, τα χτυπήματα κάτω από τη μέση, είναι τα όπλα των αθλίων. Μεγαλωμένος μέσα στην εποχή του ψυχρού πολέμου έχεις ακούσει κι έχεις ακούσει προπαγάνδες. Δεν σε εντυπωσιάζει ούτε  το μένος. Άλλο σε τρελαίνει. Είναι το από Πού. Ακόμα κι αν παραμερίσεις, που δεν παραμερίζεται με τίποτα, το γεγονός ότι υπερασπίζονται τους προδότες της πατρίδας, ακόμα κι αν δεχτείς ότι τους παρασέρνει ο επιθανάτιος ρόγχος, δεν μπορείς να μην ασχοληθείς με το από Πού. Ανοίξτε λογαριασμό και καταγράψτε ονόματα, blogs και sites. Θυμηθείτε τίτλους, επαγγέλματα και παρελθόν. Και μην τα ξεχάσετε όπως κι αν έρθουν τα πράγματα. Θα τα συναντήσετε πολύ σύντομα μπροστά σας σε λίγο καιρό. Όλα προέρχονται από τα κλασικά εκείνα πρόσωπα παντός καιρού, που αύριο, αν το καθαρό μυαλό βοηθήσει και πάρουμε μια ανάσα, θα τρέξουν να προσκυνήσουν με περισσή ευκαμψία προσφέροντας υπηρεσίες και υπακοή, αναζητώντας ένα καινούργιο απάγκιο για να στεγάσουν τη βρωμιά και τη λίγδα τους. Συγκρατήστε ονόματα. Επικίνδυνα, μέσα στην κακομοιριά τους, πλάσματα χωρίς ήθος, χωρίς ηθική και δίχως αιδώ θα συνωθούνται και θα σπρώχνονται σε λίγο καιρό για ένα ξεροκόμματο εύνοιας που θα τους βοηθήσει να συνεχίσουν την περιφορά του άχρηστου σαρκίου τους. Δημοσιογραφούντες παντός επαγγέλματος, ηλικίας και φύλου, επιστήμονες της διαφθοράς και της απάτης, εργολάβοι της κολακείας και του λιβανίσματος, νιώθοντας τον αέρα να φυσάει ανάποδα, εξακοντίζουν την πνευματική τους λέρα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσουν ό,τι κατακτήσανε τόσα χρόνια με την ευλυγισία της σακατεμένης μέσης τους.

            Γίνετε παρατηρητικοί και συγκρατήστε ονόματα. Θα εκπλαγεί ο νους από τη μεταστροφή. Θα συναντήσετε τους ίδιους που σήμερα υπερασπίζονται εκείνους που υπέγραψαν το ξεπούλημα και την υποδούλωσή μας,  να ‘αναφέρουν ευπειθώς ότι αποκηρύσσουν μετά βδελυγμίας’. Διαβάζω και αγανακτώ. Ανάμεσά τους και διάφοροι ‘συνάδελφοί’ μου, αιφνιδίως ευαισθητοποιημένοι για τα κοινά, αισθάνθηκαν την ανάγκη να τοποθετηθούν πολιτικά. Αφού σακάτεψαν την αισθητική του κόσμου με τις κατά ριπάς θεατρικές και τηλεοπτικές αηδίες τους, με τις ανόητες και επηρμένες συνεντεύξεις τους, με τα κατασκευασμένα σκανδαλάκια  και τα αποκαλυπτικά εξώφυλλα που τους απέφεραν αναγνωρισιμότητα και πλούτη, αφού ξεπέρασαν κάθε όριο αλαζονείας, ένιωσαν ξαφνικά πόνο για τον ‘τόπο’ και τον ‘συνάνθρωπο’, για τον εργαζόμενο και τον συνταξιούχο, για το αύριο των παιδιών μας, για το μέλλον της πατρίδας. Αυτό το αύριο που δεν τους απασχόλησε όταν έπρεπε, όταν με την επιστήμη και την τέχνη  του χαβαλέ αποκοιμίζανε τις μάζες. Αυτοί, ξαφνικά τώρα, αισθάνθηκαν ντροπή που προσεβλήθη ο ηγεμών των Φράγκων μέσα στο ίδιο του το σπίτι, απαράδεκτη συμπεριφορά, έλλειψη savoir vivre! Ευθυγραμμίστηκαν ακαριαίως με τους φαύλους της πολιτικής του εξευτελισμού – θα μου μείνει αξέχαστο το ύφος του Σαμαρά, αυτού του καλού και ευγενικού παιδιού, όταν το σχολίαζε, που μιλούσε και λίγο χαμηλόφωνα μη μας ακούσουν οι Γάλλοι και τι θα πουν, ίδια η θεία μου που θα απορούσε ‘πώς μπόρεσες Θανασάκη και έκανες τέτοιο πράγμα’! Τους θίχτηκε το φιλότιμο για το αν μιλάει ή δεν μιλάει σωστά τα αγγλικά και μας έκανε διεθνώς ρεζίλι, τώρα που είδαμε και πάθαμε να μάθουμε το concept και το deal. Ειρωνεύονται για το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει plan A και plan B και άλλα εμετικά.

Δεν έχω τίποτα με κάποιον που διαφωνεί. Δεν είναι εκεί το θέμα. Αλλά τόση κατάντια; Ούτε καν λίγη αυτοσυγκράτηση μη και φανεί η ημιμάθεια και η βλακεία; Μπάου βρε, μπάου, που λένε και στην Ήπειρο!

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα  'Ο δρόμος της Αριστεράς' στις 2 Ιουνίου 2012

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΡΓΑ
ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ
ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟΑ

''ΦΑΥΣΤΑ'' του  ΜΠΟΣΤ

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
ΣΚΗΝΙΚΟ-ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: ΛΕΑ ΚΟΥΣΗ

ΕΠΑΙΞΑΝ:
ΛΗΔΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ
ΕΥΑ ΚΑΜΙΝΑΡΗ
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΝΙΚΗ ΧΑΝΤΖΙΔΟΥ
ΚΟΡΑΛΙΑ ΤΣΟΓΚΑ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΕΝΤΗΣ
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΟΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

''Ο ΕΛΕΦΑΣ''

ΜΙΑ ΜΑΥΡΗ ΚΩΜΩΔΙΑ ΤΟΥ
ΚΩΣΤΑ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΣΚΗΝΙΚΟ-ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: ΛΕΑ ΚΟΥΣΗ

ΕΠΑΙΞΑΝ:
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΛΗΔΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ
ΕΥΑ ΚΑΜΙΝΑΡΗ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΙΟΒΑΣ

            

                     

            

                           

ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟΑ: τηλ. 2107702830 - fax 210 7708828 - www.theatrostoa.gr
mail: thetstoa@otenet.gr
        



ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΣΥΜΕΩΝΑΚΗ

ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 'ΕΛΕΦΑ' ΠΑΤΩΝΤΑΣ εδω
Ο ΦΙΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΗΡΘΕ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕ
ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Αν μιλάς για την κρίση του ταμείου, ναι, θα υπάρξει κάποιο πρόβλημα από τη στιγμή που οι πολίτες περνάνε μια δύσκολη οικονομική φάση. Αλλά αυτή η κρίση αφορά την ‘Ελληνική θεαμάτων’ και όποιον άλλο ξεκινάει τη χρονιά μετρώντας τα κουκιά. Τι μπορεί να ενδιαφέρει μια τέτοια κρίση εκείνον που υπηρετεί υψηλότερα ιδανικά;

Αν είσαι επαγγελματίας θεατρικός επιχειρηματίας, ή αν ανήκεις σ’ εκείνους που  υπολογίζουν από τις εισπράξεις της χρονιάς να τελειώσουν το σπίτι που χτίζουν στην εξοχή, σίγουρα θα έχεις πρόβλημα. Αν και αυτές οι κατηγορίες επαγγελματιών βρίσκουν πάντα τη λύση, ώστε να τελειώσουν το σπίτι ακόμη κι αν το ταμείο πάει μέτρια. Εσένα, Καλλιτέχνη, τι μπορεί να σε ενδιαφέρει αυτή η κρίση; Εσύ γνωρίζεις πολύ καλά ότι το θέατρο είναι συνυφασμένο με κρίσεις. Γνωρίζεις πως αν δεν υπάρχει κρίση δεν χρειάζεται να υπάρξει και θέατρο. Το θέατρο γεννήθηκε για να αντιμετωπίζει κρίσεις, αλλιώς είναι επουσιώδες. Θέατρο που δεν τίθεται αντιμέτωπο με κρίσεις είναι σαν να ξεσπάει επανάσταση στην ερημιά. Καλούμε το κοινό να ‘ρθει στο θέατρο με την προϋπόθεση ότι το απασχολούν προβλήματα, άρα περνάει μια κρίση. Αλλιώς γιατί να το φωνάξουμε να δει το Γκοντό; Για να γελάσει, είναι λίγο δύσκολο, να ευχαριστηθεί κλάμα, κάπως απίθανο. Να προβληματιστεί, ακούγεται πιο κοντινό. Τι έχουμε να πούμε σ’ έναν κόσμο χορτάτο, με λυμένα τα υπαρξιακά του, τα ερωτικά του, τα οικογενειακά του; Ή σ’ έναν κόσμο που αδιαφορεί για το πρόβλημα και θέλει απλώς να ξεσκάσει; Να γελάσει λίγο ‘επειδή όλη μέρα τρέχει’; Αυτοί είναι εν αγνοία τους υπηρέτες της κρίσης αλλά δεν το γνωρίζουν. Εσύ, όμως, Καλλιτέχνη, δεν κάνεις τέτοιο θέατρο. Απευθύνεσαι σε προβληματισμένους γι’ αυτό και ασχολείσαι με αυτά τα έργα. Ποιον εφησυχασμένο και αδιάφορο άνθρωπο ενδιαφέρει το πρόβλημα του Οιδίποδα, της Αντιγόνης και του Οθέλου; Για ποιαν κοινωνία χωρίς κρίση έγραψε ο Μίλερ, ο Μπέκετ, ο Ιψεν, ο Τσέχωφ;

Προσωπικά, από τότε που ανέλαβα όλη την ευθύνη πάνω μου, δεν θυμάμαι περίοδο χωρίς κρίση. Ξεκινήσαμε μέσα στη δικτατορία και παλεύαμε με το φόβο πως για ψύλλου πήδημα θα βρισκόμασταν στα μπουντρούμια. Ζούσαμε μέσα σε μια βαθύτατη κρίση. Μας είχαν στερήσει την ελευθερία μας. Όχι μόνο της έκφρασης, αυτό από μόνο του μπορούσε να θεωρηθεί και πολυτέλεια, μας είχαν στερήσει τη δυνατότητα της επιλογής. Περάσαμε στη μεταπολίτευση και είδαμε να ξαναγυρίζουμε πάλι προς τα πίσω, πριν τη δικτατορία, αλλά η δίψα για αλλαγή μετά από μια επταετία φρίκης μας έκανε να τα ανεχόμαστε όλα. Νιώσαμε σιγά-σιγά ότι ξεγελαστήκαμε και παλεύαμε να γλιτώσουμε από τα σάπια πολιτικά συστήματα που μας υπόσχονταν μια έξοδο από την κρίση ξεπουλώντας μας.  Μετά ήρθε η ‘αλλαγή’ και μάθαμε να ζούμε σε μια κοινωνία που είχαν πέραση μόνο τα κομματόσκυλα. Τότε βλέπαμε την Κρίση που ερχότανε να μας αποτελειώσει χωρίς να μπορούμε να την προσδιορίσουμε ακριβώς, αλλά διαισθανόμασταν το τέλος. Δεν άργησε πολύ. Σαν φυσική εξέλιξη ήρθε το χάος. Η ‘ευημερία’ οδήγησε στην αποθέωση του χαβαλέ. Χρηματιστηριακή μανία, επενδύσεις, κουμπαριές, πονηρές και εύκολες κονόμες από τη μια, μεταμοντερνιές, ανησυχίες του κώλου, προτάσεις χωρίς άποψη, νοήματα δίχως ειρμό από την άλλη. Μπάτε σκύλοι αλέστε. Εκεί να δεις κρίση. Όποιος ήταν περισσότερο αναιδής είχε σοβαρές ελπίδες να γίνει μεγάλος. Σ’ όποιον η βλακεία του βάραγε κόκκινο, αποκτούσε οφίτσια. Η διαπλοκή, οι παρτούζες, τα στοχαστικά νυχτέρια με εκλεκτό μαύρο εκ Περσίας, οι παντοειδείς αλλαξοκωλιές, ο αποκλεισμός του Όχι, η αναζήτηση της εύκολης επιτυχίας, η επικρότηση με ηλίθια επιχειρήματα κάθε μαλακίας που σβούριζε σε ακατοίκητους εγκεφάλους, το λάδωμα του καλλιτεχνικού συντάκτη, του κριτικού, του διευθυντή, ο λιβανωτός, το γλείψιμο, η παραίτηση από κάθε αντίσταση, η επιμονή στον αποκλεισμό του όχι, του κάθε Όχι, η λατρεία ενός τεράστιου Ναι που δοξάστηκε και χρυσοπληρώθηκε όσο τίποτα άλλο. Όποιος ανησυχούσε λίγο παραπάνω ονομαζόταν κουλτουριάρης, μια βρισιά που είναι χειρότερη κι από το να σε πούνε δωσίλογο. Και το θέατρο να πρέπει να αντιστέκεται. Αλλιώς τι θέατρο είναι; Να λιβανίσουμε την πλαστική ευδαιμονία; Να παριστάνουμε πως όλα είναι θαυμάσια και να δεχτούμε εκείνο το εύκολο, πως μόνο οι απαισιόδοξοι υποφέρουν και να φωνάξουμε αυτό που κάποιοι ανοητούληδες προτείνουν ανέξοδα, ’αμάν πια αυτή η μιζέρια’ κάνοντας πως δεν την βλέπουμε; Να αποδεχτούμε τη ρετσινιά του ‘κουλτουριάρη’ και του ανήσυχου; Να ξυρίσουμε τα κεφάλια για να προσαρμοστούμε στη μόδα, να φωτογραφηθούμε σε περίεργες πόζες, να κάνουμε περίεργα μακιγιάζ και χτενίσματα για να δείξουμε αντικομφορμισμό, να ντυθούμε τάχα μου άνετα και αδιάφορα, να αντικαταστήσουμε τη δυσκολία που αισθανόμαστε να προσαρμοστούμε στη σαχλαμάρα με πλαστή άνεση και ευκολία, να γυρίσουμε την πλάτη στο παρελθόν επειδή η θύμησή του ενοχλεί κάποιες εστέτ κριτικούς θεάτρου, να απαρνηθούμε την ιστορία μας; Ποιους βολεύει η λήθη; Να δεχτούμε εκείνο το ‘λαπάδες’ που μας καταλόγισε ο Κούβελας ή να συμβιβαστούμε με το ‘κουραδόμαγκες’ που μας αποκάλεσε ο ευγενέστατος πολιτικός ανήρ Θεόδωρος Πάγκαλος; Ναι, αυτό είμαστε γι’ αυτούς, τι νομίζεις; Να τα ξεχάσουμε λοιπόν όλ’ αυτά αν θέλουμε να πάμε μπροστά; Πού μπροστά; Τι θα βρίσκαμε δηλαδή μπροστά όταν αγνοούσαμε το πίσω; Ξέρουμε πάντα ότι ήμαστε σε κρίση. Ότι πάντα θα ήμαστε σε κρίση και κάνουμε θέατρο για να την πολεμήσουμε, να της αντισταθούμε, να την εξοντώσουμε για να ξημερώσει μια καλύτερη μέρα. Όχι δεν ανακαλύφθηκε φέτος η κρίση. Διαβάζεις άρθρα από το ’50, του Πλωρίτη, του Νίτσου, του Κουν, του Μινωτή, εκατοντάδων εργατών του θεάτρου και όλοι μιλάνε για κρίση. Διαβάζεις Βιλάρ, Κοτ, Μπέκετ, Μπρεχτ και όλοι μιλάνε για κρίση. Διαβάζεις αρχαίους, για κρίση μιλάνε. Αυτή η κρίση να σ’ ενδιαφέρει. Που σε κάνει να γράφεις γκρήκλις, που δίνεις στο θίασό σου μια αμερικανογενή ονομασία, που τα τρία τέταρτα των έργων που παίζονται στην Αθήνα έχουν εγγλέζικο τίτλο, που, που, που…

Που ζεις όπως ζεις.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ


δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ της 21.10.2010